BELEDWEYNE (KAAB TV) – Iyadoo la sooman yahay bisha Ramadaan ayaa Muslimiinta caalamka waxa ay isku diyaarinayaan Ciidul Fidriga oo ah “maalinta koowaad ee damaashaadka iyo afurka”.

Marka loo eego xisaabaadka xiddigiska, bisha Ramadaan ayaa la filayaa in ay dhammaato 30 maalmood sanadkan, taasoo ka dhigaysa maalinta koowaad ee Ciidda Sacuudiga iyo dalal badan oo deriska ah oo laga yaabo inay noqoto Arbacada 10-ka Abriil.

Maalinta koowaad ee Ciidul Fidriga waxaa lagu qiyaasaa marka la arko bisha Shawaal oo ah bisha 10-aad ee taariikhda Hijriyada Islaamka.

Bilaha Dayax-gacmeedku waxa ay socdaan inta u dhaxaysa 29 iyo 30 maalmood sidaa darteed Muslimiintu inta badan waa in ay sugaan ilaa habeenka ka horreeya ciidda si ay u xaqiijiyaan taariikhda.

Salaadda qorrax-dhaca ka dib maalinta 8-da Abriil, oo ah maalinta 29-aad ee Ramadaan, dadka dayax arka waxay wajihi doonaan galbeed iyagoo si cad u arki doona bilaha ugu horreeya ee dayaxa. Haddii bisha cusub la arko, markaas maalinta xigta waa Ciid, haddii kale, Muslimiintu waxay soomi doonaan hal maalin oo kale si ay u dhammaystiraan bil 30 maalmood ah.

Wadamada kale waxay raacaan aragtiyo madax banaan.

Marka la xaqiijiyo in la arkay, waxaa looga dhawaaqay telefishinada, idaacadaha iyo masaajida.

Muslimiinta ku cibaadeysanaya ayaa isu diyaarinaya inay ka qayb qaataan tukashada salaadda subax ee maalinta koowaad ee Ciidul Fidriga, taasoo astaan ​​u ah dhamaadka bisha barakeysan ee Ramadaan, Masjidka Buluuga ah ee Istanbul,

Sidee Muslimiinta u Ciidaan?

Dhaqan ahaan, Ciidda ayaa saddex maalmood si rasmi ah looga ciidaa dalalka ay Muslimiinta u badan yihiin. Si kastaba ha ahaatee, tirada maalmaha fasaxyadu way kala duwan yihiin waddan ahaan.

Dadka muslimiinta ah ayaa ku billaaba dabaaldega maalinta ciida iyagoo ka qeyb qaadanaya ducada oo dhacaysa wax yar ka dib waaberiga, kadibna waxaa xiga wacdi gaaban.

Marka ay u socdaan salaadda oo dhaqan ahaan lagu qabto meel bannaan ah, Muslimiintu waxay akhriyaan takbiirta, iyagoo Ilaahay ku ammaanaya iyagoo leh “Allaahu Akbar” oo macnaheedu yahay “Ilaah baa weyn”.

Waxaa caado u ah in salaadda ka hor la cuno wax macaan, sida Buskudka timirta laga buuxiyo ee loo yaqaan Maamuuul Bariga Dhexe. Ciiddan gaarka ah waxaa loo yaqaannaa Ciidda “macaan” qaybinta macmacaankana waa mid ku badan dunida Muslimka.
Muslimiintu waxay inta badan maalintaas booqdaan qaraabada iyo deriska oo ay ka qaataan macmacaanka marka ay guri guri u wareegayaan.
Waddan kastaa waxa uu leeyahay mac-macaan iyo mac-macaan dhaqameed oo la diyaariyo ka hor ciidda ama subaxda maalinta koowaad.

Carruurta ku labisan dhar cusub, waxaa la siiyaa hadiyado iyo lacag si ay ugu dabaaldegaan munaasabadda farxadda leh.

dumarka ku nool wadamo badan ayaa gacmahooda ku qurxiyaa xiniinyaha {cilaanka} Dabaaldegga Ciidda ayaa bilaabanaya habeen ka hor iyadoo haweenku ay isugu imaanayaan xaafadaha iyo meelaha ay qoysku isugu yimaadaan si ay u marsadaan xiniinyaha {cilaanka} .

Wadamada qaar, qoysasku waxay booqdaan xabaalaha.

Waxaa caado noqotay in wadamada Muslimiinta ay ku qurxiyaan magaalooyinkooda nalal, islamarkaana ay sameeyaan xaflado lagu xusayo dhamaadka bisha soonka.Aragti guud ayaa muujineysa in masjidka Alif Ki uu iftiimay inta lagu guda jiro bisha barakeysan ee Ramadaan, ka hor Ciidul Fidriga,

Ciidda oo ay ku jiraan duqeymaha Gaza

Ilaa 2.3 milyan oo falastiiniyiin ah oo ku sugan Qaza Ciiddan, tani waxa ay noqonaysaa ciidii ugu horeysay ee Muslimiintu xusaan kadib markii in ka badan 33,000 oo qof lagu dilay weerarrada Israel. Cunto yar oo gargaar ah, iyo biyo aad u xaddidan, Ciidda Al-Fitr ee Gaza waxa ay ku dhex milmi doontaa burbur iyada oo ay socdaan weerarrada sii socda.
Waa maxay salaanta ciida ee caadiga ah?

Salaanta ugu caansan waa “Ciid Mubaarak” (Ciid Barakaysan) ama “Ciid saciid” (Ciid Wanaagsan). Salaanta ciida sidoo kale way kala duwan tahay iyadoo ku xiran dalka iyo luqadda.

W/D:Bashiir Abdulahi Osmaan

Baladweyne.soomaaliya