ADDIS ABABA (KAAB TV) – Ra’iisul Wasaaraha Itoobiya Abiy Axmed Cali ayaa ku dhawaaqay in dowladda Itoobiya ay sahamineyso dhammaan fursadaha ay ku heli karto deked uu yeesho dalka, ama wada xaajood haku hesho ama si xoog ah.
Kulan uu la yeeshay maal-gashadayaasha iyo ganacsatada Khamiistii, Ra’iisul Wasaare Abiy ayaa sheegay in dhaqaalaha Itoobiya ee hadda ku baxa dekedda uu yahay mid aan la sii wadi karin, isla markaana ay qasab tahay in waddanku yeesho deked u gaar ah si loo yareeyo ku tiirsanaanta waddamada deriska ah.
Ra’iisul Wasaaruhu waxa uu sheegay in xukuumaddu ay hore u bilowday wada-hadallo ay la yeelanayso dalalka Ereteriya, Jabuuti, iyo Somaliland si loo helo deked. Arrinta Eritrea, dowladdu ay soo jeedisay in 30% saamiga diyaaradda Ethiopian Airlines la siiyo dowladda Ereteriya si ay Itoobiya u hesho dekedda Casab ee ay maamusho Eritrea.
Abiy ayaa sheegay in sidoo kale dowladda ay ka fiirsaneyso in xoog loo adeegsado helidda deked ay Itoobiya yeelato, balse tani ay noqon doonto tii ugu dambeysay.
“Waxaan rabnaa inaan ku helno deked hab nabadeed, laakiin haddii ay taasi fashilanto, waxaan adeegsan doonnaa xoog,” ayuu yiri Abiy.
Ku dhawaaqista Ra’iisul Wasaaraha ayaa ku soo aadeysa iyadoo Itoobiya ay wajaheyso cadaadis isa soo taraya oo kaga imaanaya beesha caalamka si loo xalliyo muranka xadka ee kala dhaxeeya Eritrea. Labada dal ayaa dagaal ku dhex maray 1998-dii ilaa 2000-kii, iyadoo xuduudkuna uu xirnaa tan iyo xilligaas.
Ku dhawaaqista Abiy ayaa loo arkaa mid muujineysa in dowladda Itoobiya ay dhab ka tahay helidda amniga deked, ayna diyaar u tahay inay qaado tillaabooyin keeni kara isku dhac.
Itoobiya waa wadan ku yaal bariga Afrika oo aan bad lahayn.
Dowladda Itoobiya ayaa sanado badan isku dayeysay in ay hesho deked ay iyadu leedahay. Waxay xitaa tababartay ciidan badeed iyadoo sheegtay inay soo iibsaneyso maraakiibta dagaalka.
Dalka Itoobiya waxaa ku nool in ka badan 120 milyan oo qof, dhaqaalihiisana si xawli ah ayuu u korayaa. Si kastaba ha ahaatee, deked la’aanta Itoobiya ayaa caqabad weyn ku noqotay horumarkeeda dhaqaale.
Itoobiya waxay hadda ku tiirsan tahay dekedaha Jabuuti iyo Somaliland inay wax kala soo degto, kana dhoofsato. Si kastaba ha ahaatee, dekedahani waa kuwo qaali ah oo la isticmaalo, oo inta badan waa saxmad.