Addis Ababa (KAAB TV) -Hannaanka colaadeed ee hadda ay wadaan madaxda Soomaaliya waa wax laga xumaado iyo diidmada guud ee Itoobiya oo gacan weyn ka geysatay ilaalinta qaranimada dalkooda, ayuu yiri dublamaasiga rug-cadaaga ah ee Ambassador Tiruneh Zena.
Danjire Tiruneh ayaa u mahadceliyey Itoobiya inay tahay dal taariikhi ah oo Afrika ku yaalla, welina ay mas’uul ka tahay oo ay si caqli-gal ah uga fal-celisay sheekadaas colaadeed.
“Sida muuqata, Soomaaliya waxay hadda waddaa dhaqdhaqaaqyo aan hore loo arag iyo hadallo xun oo ka dhan ah Itoobiya oo ay ku casuuntay quwado dibadda ka ah oo raad ku leh siyaasadda juqraafiyeed,” ayuu sii raaciyay.
Danjire Tiruneh ayaa sheegay in Itoobiya ay maalgalin amni iyo mid muruq ay ku bixisay dhismaga dowladnimada iyo midnimada Soomaaliya.
“Muddo sanado ah, Itoobiya waxa ay ahayd xulafo adag, iyada oo gacan ka geysata ciidan ahaan, diblumaasiyadeed, iyo dhaqaale ahaanba xasiloonida jilicsan ee Soomaaliya, gaar ahaan ciidamada Itoobiya ayaa muhiim u ahaa xakamaynta awoodda kooxaha argagixisada,” ayuu sii raaciyay.
Waxaa intaa dheer, dublamaasiyiinta Itoobiya waxay isticmaaleen saameyntooda si ay u kasbadaan niyad-wanaagga caalamiga ah iyo kaalmada dib-u-dhiska Soomaaliya.
“Markii Soomaaliya ay u kala jabtay kooxihii, waa Itoobiya oo wax walba u qabatay qarannimada dalkaas oo dib u dhistay,” ayuu Tiruneh dib u xasuustay.
Intaa waxaa dheer, Soomaalidu waxay si joogta ah u yimaadaan Itoobiya maalmaha xun oo dhan sababtoo ah waxay u haystaan inay tahay gurigooda labaad, sida uu sheegay.
Madaxda Soomaaliya waxay faafinayaan naceyb iyo cadowtooyo ka dhan ah Itoobiya, iyagoo ilaaway wixii ay Itoobiya u sameysay Soomaaliya, ilaalinta nabadda iyo dhismaha dowladnimada ayuu hoosta ka xariiqay Danjire Tiruneh.
Isagoo ka jawaabaya dacaayadaha cadawtinimada ah ee Soomaaliya, danjiruhu wuxuu bogaadiyay jawaabta Itoobiya si macquul ah oo xilkasnimo leh oo ku qotonta taariikhda iyo taariikhda gobolka Geeska iyo Afrika oo dhan.
“Itoobiya waa inay daryeeshaa dadkeeda iyo dadka kale ee ku nool dalalka deriska ah. Beesha Caalamku waxay kaloo Itoobiya ka filayaan habkaas macquulka ah. Waad ogtihiin, waa inaan u dhaqmin sida Soomaaliya ama ciidamada kale ee cadowga ah ee dhow iyo ka fogba,” ayuu yiri danjire Tiruneh.
Ilaa iyo inta ay Itoobiya tahay dal qadiimi ah oo leh taariikh, dhaqan iyo ilbaxnimo, wuxuu rajaynayay in dalka Bariga Afrika uu sii wado nabadaynta iyo xasiloonida gobolka iyo meelo kaleba.
“Taasi waa sababta ay Itoobiya u dhaqmayso sida ay maanta u dhaqmayso, iyada oo caqli-gal ah inkasta oo ay jiraan dhaqdhaqaaqyo iska soo horjeeda oo halkan iyo halkaas ka socda. Laakiin Itoobiya waxay samaynaysaa heerkeeda ugu fiican si ay u sii ahaato caqli-gal,” ayuu yiri.