QAAHIRA (KAAB TV) -Madaxweynaha Masar Abdel Fattah el-Sisi ayaa sheegay in dalkiisu uu sii wadi doono taageerada uu u hayo midnimada iyo xasilloonida Soomaaliya, isagoo caddeeyay in kaalmada Masar aysan saameyn ku yeelan xiisadda kala dhaxeysa Itoobiya, balse ay salka ku hayso halgankii dheeraa ee Soomaaliya ay ugu jirtay xasillooni darro. El-Sisi ayaa hadalkan ka sheegay khudbad uu ka jeediyay xaflad qalin jabin ah oo ka dhacday akadeemiyada Booliiska Axadii, isagoo ka hadlayay doodihii ugu dambeeyay ee ku saabsan faragelinta Masar ee Soomaaliya.
“Ma taageerno Soomaaliya sababtoo ah Itoobiya,” el-Sisi ayaa yiri. “Waan taageernay sababtoo ah waxay ku jireen xaalad degenaansho la’aan ah 30 sano.” Hadalkiisa waxa uu ku soo beegmay maalmo un kadib markii shixnad Shixnad Millatari oo ka timid dalka Masar ay soo gaartay Somalia, taasi oo muujinaysa tallaabo muhiim ah oo lagu xoojinayo iskaashiga dhanka Difaaca ee labada Waddan.
Gargaarkan Milateri oo uu Wasiirka Difaaca Soomaaliya Cabdulqaadir Maxamed Nuur ku tilmaamay mid ka mid ah hubka casriga ah ee ugu badan ee laga keeno dalalka saaxiibka la ah Caalamka ayaa hoosta ka xariiqay sida ay Masar uga go’an tahay tayeynta ciidamada Soomaaliya. “Waan garanaynaa maslaxaddayada, waxaana kala dooran doonnaa xulafadayada iyo cadowgayada. Mahadsanid Masar,” ayuu yiri Wasiir Nuur, isagoo ka hadlayay xoojinta xiriirka difaaca ee labada dal.
Shixnaddan ciidan ee dhawaan la soo daabulay ayaa daba socota heshiis taariikhi ah oo dhanka difaaca ah oo ay bishii August kala saxiixdeen Masar iyo Soomaaliya. Intii lagu guda jiray booqashadii Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud uu ku tagay Qaahira, labada dowladood waxay dejiyeen hab-maamuuska iskaashiga milateri ee looga gol leeyahay in sare loogu qaado ammaanka gobolka iyo xoojinta xiriirka difaaca. Heshiiska ayaa loo arkaa inuu qeyb ka yahay istaraatiijiyad ballaaran oo lagu xasilinayo Soomaaliya, oo tobanaan sano la dagaalameysay jabhadaha iyo dowlad la’aanta.
Ku lug lahaanshaha gypt ee Soomaaliya waxa ay dhalisay doodo ku saabsan isbahaysigeeda gobolka, gaar ahaan marka la eego xiisadda ka dhex aloosan Masar iyo Itoobiya ee ku saabsan biyo xidheenka Grand Ethiopian Renaissance Dam (GERD) ee webiga Niil. Si kastaba ha ahaatee, Madaxweyne el-Sisi ayaa ku nuux-nuux saday in ficillada Masar ee Soomaaliya ay ka madax-bannaan yihiin khilaafka kala dhexeeya Itoobiya, isagoo carrabka ku adkeeyay in dalkiisa uu diiradda saarayo sidii loo xaqiijin lahaa xasilloonida Soomaaliya iyo horumarinta amniga gobolka.
Gaarsiinta gargaarka militariga iyo heshiiska difaaca ayaa ka tarjumaya saameynta sii kordheysa ee Soomaaliya ay ku leedahay masraxa caalamiga ah, maadaama ay sii waddo abuurista iskaashi istiraatiiji ah oo ay la yeelato xulafada muhiimka ah. Horumarradan ayaa la filayaa inay xoojiyaan awoodda Soomaaliya ay kula dagaalanto argagixisada iyo kooxaha nabad-diidka, iyadoo sidoo kale xoojinaysa maqaamkeeda Geeska Afrika.
Dhanka Masar, diiraddan dib u soo cusboonaatay ee Soomaaliya waxa ay hoosta ka xariiqday danaheeda siyaasadeed ee ballaaran ee gobolka.