Muqdisho (KAAB TV) – Mareykanka iyo lix dowladood oo Khaliijka ah ayaa cunaqabateyn xiriir ah ku soo rogay 15 xubnood oo ka tirsan Al-Shabaab iyo dadka fududeeya dhaqaalaha, iyadoo la bar tilmaameedsanayo shabakadaha dhaqaalaha bixiya ee kooxda xagjirka ah ee ku baahsan koonfurta Soomaaliya si ay u carqaladeeyaan awoodda ay u leeyihiin in ay weeraro iyo xasilooni darro ka geystaan gobolka.
Magacyada, ayaa Isniintii ay ku dhawaaqday Waaxda Maaliyadda ee Mareykanka oo kaashaneysa Xarunta Maalgelinta Argagixisanimada ee Riyadh, waxay calaamad u tahay falkii sideedaad ee wadajirka ah ee uu qaado hay’adda, oo ay ku jiraan Mareykanka, Sacuudi Carabiya, Imaaraadka Carabta, Qatar, Cuman, Kuwait, iyo Bahrain. Cunaqabatayntu waxay xannibaysaa hanti kasta oo ay haystaan shakhsiyaadka ku jira xudduudaha TFTC waxayna xannibayaan gelitaanka nidaamka maaliyadeed ee caalamiga ah.
Shakhsiyaadka liiska ku qoran oo intooda badan ay yihiin taliyayaal iyo kuwo lagu eedeeyay in ay ku dhaqmaan dhaqaalaha hadheeyay ee fadhigoodu yahay Shabeellaha Hoose, Jubbada Hoose, iyo Jubbada Dhexe—waxaa lagu eedeeyay in ay Al-Shabaab ku maalgeliyaan canshuuraha sharci darrada ah, afduubka, afduubka xoolaha, iyo fududeynta isticmaalka walxaha qarxa ee lagu bartilmaameedsado ciidamada Soomaaliya iyo kuwa Midowga Afrika ee AMISOM.
“Al-Shabaab waxa ay sii waddaa argagaxisada iyo baadda ay ku hayso shacabka Soomaaliyeed, iyaga oo beeralayda ku qasbaya in ay xoolaha ku wareejiyaan ‘deeq’ iyo afduubka dadka rayidka ah inta ay xasilooni darro ka wadaan gobolka oo dhan iyaga oo u maraya ololahooda qalalaasaha,” ayay tiri Anna Morris, oo ah Ku-simaha Kaaliyaha Xoghayaha Maaliyadda ee Wasaaradda Maaliyadda ee Maraykanka. “Maanta, TFTC waxay ku hawlan tahay inay u diido al-Shabaab inay galaangal u yeeshaan shabakadaha maaliyadeed ee gobolka iyo kuwa caalamiga ah si ay u helaan maalgelin, iskudubarid weerarrada, iyo awood u yeelashada dhaqdhaqaaqyadeeda rabshadaha.”
Dadka la cunaqabateeyey ayaa waxaa ka mid ah Hasaan Abshir Xuuroow oo ay saraakiishu sheegeen in uu ahaa sarkaal sare oo ka tirsan sirdoonka iyo maaliyadda Al-Shabaab, isla markaana hormuud ka ahaa howlo baad ah oo ka dhacay magaalada Kismaayo, isagoo dadka shacabka ah ka doonayey xoolo ay ugu deeqaan, xoolahana dib u iibgeeyaan si uu dano gaar ah uga qaato.
Midka kale, Aadan Yuusuf Saciid Ibraahim, ayaa lacago badan ka soo qaaday ganacsatada suuqa ku leh gobolka Shabeellaha Hoose, oo ah gobolka ay beeraleyda ku wargeliyaan bixinta canshuuraha laba jeer: mar la siiyo dowladda rasmiga ah iyo mar kale Al-Shabaab.
Sidoo kale waxaa loo magacaabay Muumin Dheere oo soo noqday ku xigeenka Amiirka Waynta ee Jubada Hoose waxaana la sheegay in uu isku dubaridi jiray weeraro rogaal celis ah oo loo adeegsaday gawaari walxaha qarxa laga soo buuxiyay iyo hoobiyeyaal. Waxaa la sheegay in uu maleegayay weerar ka dhan ah garoonka diyaaradaha ee magaalada Kismaayo, waxaana uu si dhow ula shaqeynayay taliyayaal kale oo uu ka mid yahay Macalin Burhaan oo ah taliyaha ciidamada booliska ee maamulka Hisbah ee gobolkaasi, kaasi oo xabsiga u taxaabay tobanaan qof oo shacab ah.
Shaqsiyaadka kale ee la magacaabay waxaa ka mid ah Cali Axmed Xuseen, oo ah Amiirka Shabeellaha Hoose ee lagu eedeeyay in uu xiriirin jiray iibsashada hubka iyo afduubka; Maxamed C/llaahi Xiirey, guddoomiyaha kooxdaas ee gobolka Jubbada; iyo Axmed Kabadhe oo ahaa amiirkii hore ee Jubaland oo la sheegay inuu amray weeraro soo noqnoqda oo lagu qaado ciidamada nabad sugidda Soomaaliya.
Magacaabistu waxay sidoo kale tilmaamtay dhowr taliyeyaal iyo fududeeyeyaal dheeraad ah, oo ay ku jiraan Maxamed Cali, Siyaat Ayuto, Siciid Cabdullaahi Aadan, iyo Cumar Guhaad—mid kastaa waxa ay ku xiran yihiin qorshayaasha canshuuraha gobolka ee Al-Shabaab, shabakadaha dadka xabsiga lagu hayo, iyo saadka samaynta bambaanooyinka.
Magacaabistani waxay ku qotontaa tallaabooyinkii hore ee Maraykanka laga soo bilaabo Maajo 2023, markaas oo qaar badan oo ka mid ah shakhsiyaadkaas markii hore loo aqoonsaday inay yihiin taageereyaasha dhaqaalaha iyo qorshayaasha hawlgalinta Al-Shabaab. Ku dhawaaqida isniinta ayaa muujineysa iskaashi balaaran oo u dhaxeeya Mareykanka iyo wadamada Khaliijka si loo wiiqo shabakadaha maaliyadeed ee kooxda, kuwaas oo weli halbowle u ah kacdoonka socda.
Waaxda Khasnadda ayaa tilmaantay in tallaabooyin dheeraad ah la qaadi karo si cadaadis dheeraad ah loogu saaro shabakadda kooxda.
Al-Shabaab, oo ah koox xiriir la leh al-Qaacida oo soo ifbaxday bartamihii 2000-meeyadii, ayaa mas’uul ka ahayd qaar ka mid ah weerarradii argagixiso ee ugu khasaaraha badnaa ee ka dhaca Bariga Afrika. Inkasta oo ay jiraan dhaqdhaqaaqyo ciidan oo waaweyn oo ay wadaan ciidamada Soomaaliya iyo saaxiibadooda caalamiga ah, kooxdu waxa ay sii waddaa in ay ka taliso dhulal badan, waxa ay ka hawlgashaa maamullo hadh ah, oo ay fuliyaan qaraxyo, weeraro gaadmo ah iyo dilal qorshaysan.
TFTC, oo la aasaasay 2017 si loo wanaajiyo iskaashiga ku saabsan maalgelinta argagixisada ee ka dhexeeya Maraykanka iyo Golaha Iskaashiga Khaliijka (GCC) ee xubnaha ka ah xubnaha Golaha Iskaashiga Khaliijka (GCC), iskudubarid tallaabooyinka wadajirka ah sida cunaqabataynta, wadaaga sirdoonka, iyo bixisaa tababar si loo xoojiyo heer qaran ee fulinta.
Dowladda Soomaaliya ayaan weli si cad uga hadlin cunaqabateyntan ugu dambeysay balse waxay horay u soo dhaweysay dadaallada caalamiga ah ee lagu dhimayo laabta dagaalka ee Al-shabaab.