NAIROBI (KAAB TV) – Ciidamada Mareykanka iyo xulafadooda ayaa wada abaabul ay kaga jawaabayaan weerarada Xuutiyiinta oo sii kordhaya ee lagu bartilmaameedsanayo marinka muhiimka ah ee maraakiibta ee Badda Cas.
Maraykanka ayaa ku dhawaaqay abuuritaanka ciidamo la xoojiyey oo ilaalinta badda ah oo ka hawlgala koonfurta badda cas, isku day ay kaga hortagayaan weerarada isa soo taraya ee Xuutiyiinta Yemen ee maraakiibta ganacsiga.
Dowladda Ingiriiska ayaa sheegtay in ay ka mid noqon doonto wadamada ka qeyb galaya balse waxaa xusid mudan wadamada Carabta ee Masar iyo Sacuudiga inaysan hadda ku jirin xulufadan cusub ee Badda Cas.
Bishii la soo dhaafay, fallaagada Xuutiyiinta, oo ay taageerto Iran, waxay fuliyeen in ka badan 100 weerar oo lagu qaaday daraasiin markab ganacsi iyo kuwo ganacsi ah, taasoo calaamad u ah “weerar aad u ballaaran” oo aan la arag muddo tobanaan sano ah, sida uu sheegay sarkaal sare oo ka tirsan ciidamada Mareykanka Talaadadii.
Weerarradan, oo loo adeegsaday gantaalada ballistic-ga iyo diyaaradaha aan duuliyaha lahayn, ayaa ka dhigan isbeddel weyn oo dhinaca ammaanka ah, oo ka sarreeya xaaladda laba bilood ka hor, sida uu sheegay sarkaalku.
Badda Cas oo ah marin muhiim u ah ganacsiga badda, ayaa lagu arkay saameyn ballaaran, iyadoo ugu yaraan 44 waddan ay xiriir la leeyihiin maraakiibta la bartilmaameedsado. Muuqaalka ganacsiga caalamiga ah waxa uu la kulmaa khalkhal ka dhashay weerarrada.
Shirkadaha waaweyn, oo ay ku jiraan shirkadda weyn ee saliidda ee Ingiriiska BP iyo shirkadda maraakiibta ee Maersk, ayaa ku dhawaaqay inay hakiyeen hawlihii ay ka hayeen Badda Cas, sababo la xidhiidha weerarrada joogtada ah ee toddobaadyadii la soo dhaafay. Saamaynta ayaa ka muuqata kor u kaca qiimaha saliida iyo gaaska kadib go’aanka ay gaartay shirkadda BP ee dalka Ingiriiska.
Arrintaas waxa sii dheer, in masuuliyiin maxalli ah oo ka tirsan maamul-goboleedka Soomaaliyeed ee Puntland ay sheegeen in budhcad-badeed Soomaali ahi ay afduubeen markab ganacsi oo ka babanaayay calanka Malta, iyagoo ku sii jeeday meel u dhow magaalada Bareeda.
Ku dhawaad kala bar, shaqaalaha markabka ayaa u dhashay Bulgaria, sida ay sheegeen saraakiisha.
Wasiirka Dekedaha Puntland Axmed Yaasiin, ayaa walaac ka muujiyay in kooxaha burcad badeeda ay dib isu soo abaabulaan, isla-markaana ay ka go’an tahay inay dib u bilaabaan falal burcad badeednimo, iyadoo laga yaabo inay qortaan shaqsiyaad kale oo hubaysan.
Ilaha ammaanka badaha ayaa xusay in dhacdadani ay noqonayso afduubkii ugu horreeyay ee markab ganacsi oo ay afduubtaan burcad badeedda Soomaalida tan iyo 2017.
Iyadoo daneeyayaasha caalamka ay ku guda jiraan caqabadahan, waxaa sii xoogeystay degdegga ah ee lagu sugayo badda cas iyo ilaalinta xasiloonida badda ee caalamiga ah.