ADDIS ABABA (KAAB TV) – Ururka Midowga Afrika (AU) ayaa maanta furay kulankii labaad ee Dib-u- Milicsiga Istiraatijiyadeed ee Heshiiska Joojinta colaadda u dhexeysa Dawladda Itoobiya iyo JabhaddaTigray.
Kulanka oo ujeedadiisu ahayd qiimaynta horumarka, wax ka qabashada caqabadaha, iyo horumarinta istaraatiijiyadaha fulinta heshiiska colaad joojinta ee ay horey u gaareen labada dhinac, ayaa calaamad u ah tallaabo muhiim ah oo loo qaaday geeddi-socodka nabadda ee socda.
Guddoomiyaha Guddiga Midowga Afrika, Moussa Faki Mahamat, ayaa muujiyay sida uu ugu faraxsan yahay dadaalka ay sameeyeen labada dhinac.
“Waxaan ku ammaanayaa dhinacyada horumarka la taaban karo ee la sameeyay tan iyo markii la saxiixay heshiiska, waxaanan uga mahadcelinayaa xubnaha guddiga hoggaankooda hagar la’aanta ah,” ayuu yiri Mahamat.
Shirkan ayaa waxaa si mug leh uga soo qayb galay wakiilo ka socday Dowladda Itoobiya iyo jabhadda Tigray, sidoo kale waxaa goob joog ka ahaa goobjoogayaal ka socday Qaramada Midoobay, Urur-Goboleedka IGAD, Maraykanka iyo Midowga Yurub.
Intaa waxaa dheer, Kenya, Nigeria, iyo Koonfur Afrika, oo bixiya Kooxda Khubarada Afrika, ayaa joogay.
Wada-hadallada ayaa diiradda lagu saaray wada-hadallo siyaasadeed, iyadoo si gaar ah diiradda loogu saarayo soo noqoshada barakacayaasha iyo hannaanka hub ka dhigista, ka saarista, iyo dib-u-dhexgalka.
Nur milyan ka badan oo la dilay
Iska horimaadka gobolka Tigray, oo socday intii u dhaxaysay Noofambar 3, 2020, ilaa Noofambar 3, 2022, gobolka Tigray ee Itoobiya, ayaa sababay dhibaato aad u weyn oo bini’aadmi ah.
Ururada samafalka Bani’aadminimo ayaa ku qiyaasay in colaadaha, Macaluul iyo la’aan caafimaad ay sababeen dhimashada inta u dhaxaysa 162,000 ilaa 378,000 oo qof, iyadoo wararka qaar ay sheegayaan in dhimashadu ay gaareyso 600,000 oo qof.
Kooxaha xuquuqul insaanka ayaa ku eedeeyay dhammaan dhinacyada ku lugta leh iskahorimaadka inay galeen dambiyo dagaal iyo xadgudubyo ka dhan ah sharciga caalamiga ah ee xuquuqul insaanka, oo ay ku jiraan dil aan sharci ahayn, jirdil, iyo xadgudub galmo.
Mahamat wuxuu qiray horumarka laga sameeyay soo celinta barakacayaasha iyo geeddi-socodka DDR, isagoo xusay, “Dhinacyadu waxay aqoonsadeen horumarrada waxayna ku heshiiyeen fulinta fulinta.”
Waxa uu sidoo kale carabka ku adkeeyay muhiimada ay leedahay sii socoshada taageerada caalamiga ah, isagoo yiri, “AU waxay qadarinaysaa taageerada joogtada ah ee dawladaha Kenya, Nigeria, iyo Koonfur Afrika ee geeddi-socodka uu hoggaamiyo AU-da wuxuuna ku baaqayaa taageero dheeraad ah oo ka timaada saaxiibada laba geesoodka ah iyo kuwa badan.”
Guddiga Heerka Sare ee Midowga Afrika ayaa sii wadi doona taageerada geeddi-socodka nabadda ee Waqooyiga Itoobiya. Midowga Afrika ayaa weli u heellan fududeynta wadahadalka iyo xaqiijinta in si guul leh loo fuliyo heshiiska nabadda.
“AU waxay weli ka go’an tahay fududeynta wadahadalka iyo taageeridda geeddi-socodka nabadda ee Waqooyiga Itoobiya,” ayuu yiri Mahamat, isagoo hoosta ka xariiqay doorka joogtada ah ee Midowga Afrika ee horumarinta xasilloonida iyo dib-u-heshiisiinta gobolka.