TANZANIA (KAAB TV)- Tansaaniya waxa ay damacsan tahay in ay miisaankeeda ka danbeyso Soomaaliya oo ah xubinta cusub ee Bulshada Bariga Afrika. Madaxweynaha Tanzania, Samia Suluhu Hassan, ayaa ballan qaaday in Soomaaliya ay ka caawin doonto kor u qaadista ganacsiga labada dhinac. Tani waa qayb ka mid ah dadaallada joogtada ah ee madaxweynaha ee lagu hagaajinayo xiriirka Tansaaniya iyo Bariga Afrika inteeda kale.
Warbixin uu daabacay wargeyska The Citizen ee ka soo baxa dalka Tanzania ayaa muujineysa in madaxweyne Samia Hassan ay ballan qaaday inay ka caawin doonto dowladda ay walaalaha yihiin ee Bariga Afrika ee Soomaaliya dhinacyada difaaca iyo amniga.
Hadalkan ayay ku sheegtay mar ay saxaafadda kula hadashay aqalka madaxtooyada ee magaalada Dar es Salaam 27-kii bishan, kaddib markii ay la kulantay madaxweynaha Soomaaliya, Xasan Sheekh Maxamuud oo booqasho ku jooga dalka Tanzania.
“Waxaan muujinnay inaan diyaar u nahay waddan ahaan inaan bixinno tababarro dhinacyo kala duwan ah, haddii ay ahaan lahayd difaaca iyo amniga ama qaybaha kale ee adeegga dowladda,” ayuu yiri madaxweyne Xasan.
“Waxaan u xaqiijinnay in aan ka taageereyno sidii aan u dhisi lahayn awooddooda dal ahaan si ay isu difaacaan,” ayay hadalkeeda ku dartay, iyadoo ku ammaantay madaxweynaha Soomaaliya dadaalka uu ugu jiro horumarinta mudnaanta qarankiisa iyo inuu si nabad ah u kormeero ajandayaasheeda.
Waa markii ugu horeysay oo madaxweynaha Soomaaliya uu cagta mariyo Tanzania tan iyo markii uu xilka qabtay. Intii uu halkaas joogay waxa uu ka qaybgalay sannad-guuradii 60-aad ee Midowga dalka ee u dhaxaysa Tanganyika iyo Zanzibar.
Madaxweynaha Tanzania ayaa sidoo kale sheegay in labada dal kulanka kadib ay heleen wadooyin cusub oo iskaashi ah inkastoo ay horey u lahaayeen xiriir adag oo soo jireen ah.
“Waxaan aragnay muhiimada ay leedahay in la helo nidaam rasmi ah si kor loogu qaado xiriirkan; Waxaan dooneynaa inaan xoojinno shirarka iskaashiga ee Soomaaliya iyo Tanzania, waxaana kulammadayada qaybaha aan ku ogaan doonnaa meelaha iyo mashaariicda iskaashiga ah ee faa’iido u leh labadeenna,” ayuu yiri madaxweyne Xasan.
Khilaafka Soomaaliya iyo Itoobiya
Khilaafka u dhexeeya Itoobiya iyo Soomaaliya ee ku saabsan Somaliland ayaa muddooyinkan dambe soo shaac baxayay, iyadoo dhinac kasta laga fogaanayo colaad. Bilowgii sanadka, dalka Itoobiya oo aan bad lahayn ayaa ka dhawaajiyay qorshe cusub oo uu ku doonayo inuu si toos ah u galo badda.
Qorshahaasi waxa uu ahaa in heshiis lala galo Somaliland, oo ah gobol ay Soomaaliya u aragto dal ka go’ay. Iyaga oo ka jawaabaya Soomaaliya waxay si rasmi ah ugu dhawaaqday in wada-shaqaynta marin-badeedka badda ee Somaliland iyo Itoobiya ay tahay mid aan sharci ahayn.
Madaxweynaha Soomaaliya, Xasan Sheekh Maxamuud ayaa meel mariyay sharci “burinaya” heshiiska dekedda, iyadoo Soomaaliya xitaa ay sheegtay inaysan waxba ka joojin doonin ilaalinta dhulkeeda. Soomaaliya waxay u aragtaa Somaliland inay tahay qayb ka mid ah dhulkeeda, halka Somaliland ay isku aragto inay tahay dal madaxbannaan.