MUQDISHO(KAAB TV) -Ururka Suxufiyiinta Soomaaliyeed ee SJS waxa uu ugu baaqayaa maamulka Somaliland in ay xayiraadda ka qaadaan TV-ga Universal, isla markaana ay joojiyaan xariga weriyayaasha ee baaritaannada ku sameeya mas’uuliyiinta dowladda, iyagoo sidoo kale ugu baaqay madaxda dowlad-goboleedka Koonfur-galbeed ee Soomaaliya inay u ogolaadaan warbaahinta madaxa-bannaan inay tabiyaan wararka ku saabsan danaha guud.
27kii Febraayo, maamulada ka jira dowlad goboleedka Koonfur Galbeed Soomaaliya ayaa amar ku siiyay saddex idaacadood oo maxali ah oo kala ah Warbaahinta Arlaadi, Codka Baay iyo Bakool iyo Radio Warsan in ay joojiyaan tartanka idaacada Ramadaan ee la qorsheeyay in uu bilowdo Sabtida, 1-da Maarso. Mas’uulka amarkan soo saaray ayaa lagu magacaabay Isaaq Xasan Maxamed oo markaas ahaa guddoomiyaha guddiga dhalinyarada ee maamulka degmada Baydhabo, balse laga dhigay xubin ka tirsan baarlamaanka dowlad goboleedka Koonfur Galbeed, iyadoo xilkaasi loo magacaabay 27-kii bishii Febraayo.
Saddexda wakiil ee warbaahinta ayaa SJS u sheegay in aysan jirin sabab loo soo jeediyay amarkaas, marka laga reebo in mas’uulka degmada uu ka cawday in “Tartanka Ramadaan la soo agaasimay isaga oo aan ka warqabin”. Mr. Isak kama uusan jawaabin SJS markii lala xiriiriyay si loo caddeeyo. Si kastaba ha ahaatee SJS ayaa mas’uuliyiin ka tirsan warbaahinta dowlad goboleedka Koonfur Galbeed ku wargaliyeen in tartanka bisha Ramadaan oo gooni gooni ah ay soo qaban qaabisay warbaahinta dowladda.
Ilo-wareedka SJS oo la hadlay ayaa sheegay in laga yaabo in tartanka warbaahinta madaxa bannaan uu soo jiitay dad badan, taasoo walaac ka muujisay maamulka, maadaama ay keeni karto hoos u dhac ku yimaada dhageysiga warbaahinta dowladda.
Arrinta ayaa markii dambe la xalliyay, waxaana saddexda aqal ee warbaahinta ay SJS ku wargeliyeen in tan iyo markii ay billaabeen tartanka iyada oo aan xayiraad kale la saarin Sabtidii 1-da Maarso.
Dhanka kale, Maamulka Koonfur Galbeed ayaa lagu soo waramayaa inuu isku diyaarinayo doorashada soo socota, inkastoo aan la cayimin waqtigeeda. 27-kii bishii labaad ee sanadkan ayay ahayd markii golaha deegaanka uu mar kale u doortay guddoomiyaha baarlamaanka Dr. Cali Saciid Faqi, halka 11 xubnood oo ka tirsan baarlamaanka gobolka la bedelay. Warbaahinta madaxa banaan ayaa la xayiray inta lagu guda jiro howlahan, iyadoo kaliya loo ogolaaday warbaahinta dowladda inay tabiso.
25kii Febraayo, Badhasaabka Gobolka Togdheer ee Somaliland, Maxamuud Cali Saleebaan (Ramaax), ayaa amar ku bixiyay in xabsiga lagu hayo saddex weriye oo maxali ah oo ku sugan Burco: Siciid Cali Cismaan (Siciid Xaaleys) oo ka tirsan Sky Cable TV, Ayaanle Cige Ducaale oo ka tirsan Sahan TV, iyo Cabdicasiis Saleebaan Sulub oo ka tirsan warbaahinta KF. Siciid Cali Cismaan ayaa xabsiga loo taxaabay ka dib markii uu isla maalintaas waraysi la yeeshay Guddoomiye Ramaax oo uu wax ka weydiiyey xidhiidhka uu la leeyahay maleeshiyo beeleedyada gobolka ku sugan. Intii uu waraysiga socday ayaa waxaa la arkayay guddoomiyaha oo kaamirada ka sii baxaya isagoo ka gadoodsan su’aashaas oo uu ka jawaabi waayay.
Maleeshiyo beeleedyada loo yaqaano SSB iyo G36 ee ku hawlan colaada dhawaan ka dhacday gobolada Sanaag iyo Sool ayaa la sheegay in lagu biiriyay ciidamada Somaliland ka dib markii uu ku dhawaaqay Madaxweyne Cabdiraxmaan Cirro.
Ayaanle Cige Ducaale iyo Cabdicasiis Saleebaan Sulub ayaa xabsiga loo taxaabay ka dib markii ay barahooda Facebook ku daabaceen warbixino ay ku sheegeen in maamulka gobolka Togdheer iyo masuuliyiin kale ay cagaf-cagaf ku burburiyeen barkadihii biyaha, iyagoo ku andacoonaya inay burburinayaan dhul si sharci darro ah loo haysto. Suxufiyiintu waxa kale oo ay ku eedeyeen “Iyadoo dhulka miyiga ah ee gobolka Togdheer ay ka taagan tahay abaaro ba’an iyo biyo la’aan baahsan ayaa masuuliyiinta u xilsaaran biyo-bixinta ay taasi bedelkeeda burburiyeen ilahii ay dadka harraadku ku tiirsanaayeen”.
Sida ay SJS u sheegeen suxufiyiinta la xidhay iyo qaar kale, saddexdan wariye ayaa la sii daayey ka dib markii ay muddo 24 saacadood ah ku jireen qolalka Booliska Burco. Wax dacwad ah laguma soo oogin.
12kii Febraayo, Wasaaradda Warfaafinta, Dhaqanka iyo Hanuuninta Qaranka Somaliland ayaa amar ku bixisay in la xidho TV-ga gaarka loo leeyahay ee Universal TV ee Somaliland, ka dib markii uu 11-kii February warbixin ka qoray safarkii Madaxweynaha Somaliland Cabdiraxmaan Cabdillaahi Cirro ku tagay dalka Imaaraadka Carabta (UAE), halkaas oo uu kaga qayb galay shirkii dawladaha Adduunka ee ka dhacay Dubai, isagoo mar kale ku celiyay damaca Somaliland ee aqoonsi caalami ah.
Warbixintii Telefishanka Universal ee SJS, waxa uu weriyuhu ku soo qaaday maqaamka Somaliland ee aan la aqoonsanayn, waxaanu soo jeediyay in martiqaadka Madaxweyne Cirro u fidiyay Imaaraadka loo fasiran karo “xadgudub ku ah midnimada Soomaaliya”.
Awaamiirta Wasaaradda oo uu ku saxeexnaa Wasiirka Warfaafinta Somaliland, Axmed-Yaasiin Sheekh Cali Ayaanle, oo SJS ay aragtay, ayaa lagu eedeeyay TV-ga Universal in uu ku xadgudbay heshiiskii ay maamulka Telefishinku la galeen Somaliland, isla markaana ay ku xad-gudbeen “qarannimada Somaliland”. Taasi waxay keentay in wasaaraddu amar ku siiso dhammaan shabkada xadhiga TV-ga inay ka saaraan liiska TV-ga Universal, isla markaana ay mamnuucday isticmaalka calaamadda TV-ga, sidoo kale waxay amar ku bixisay in xayaysiisyada maxaliga ah ay joojiyaan dhammaan heshiisyada xayaysiinta ee ay kula jiraan TV-ga.
Wakiilo ka socday Universal TV ayaa SJS u sheegay in 4-ta bisha March uu weli ka xiran yahay Somaliland, isla markaana aysan wariyayaashooda ka shaqeyn karin gudaha Somaliland.
Xayiraadda lagu soo rogay TV-ga Universal ayaa u muuqata tallaabo ciqaab ah oo ka dhan ah mawqifkiisa tifaftirka, iyadoo maamulka Somaliland uu muujiyay dulqaad cad oo aan loo dulqaadan karin wararka dhaleecaynta ah ee warbaahinta. 6-dii January, 2024-ka, ciidamada ammaanka Somaliland ayaa gudaha u galay xafiisyada TV-ga MM ee magaalada Hargeysa, xilli ay socotay barnaamij si toos ah looga hadlayay heshiiska is-afgaradka ee Somaliland iyo Itoobiya (MOU). Duulaanka ayaa ku lug lahaa tacadiyo loo geystay saxafiyiinta iyo shaqaalaha, taasoo keentay in xabsiga la dhigo aas aasihii MM TV Maxamed Cabdi Ilig, wariye Maxamed Cabdi Cabdullaahi (Andar), iyo sawir qaade Ilyaas Cabdinaasir.
“SJS waxay ugu baaqaysaa maamulka Somaliland inay u ogolaadaan TV-ga Universal inuu shaqadiisa dib u bilaabo, isla markaana uu joojiyo ciqaabta lagu ciqaabayo warbaahinta madaxa banaan, sida Universal TV iyo kuwa kale ee doorashadooda tafatirka ah. Waxa kale oo aanu u soo jeedinaynaa Somaliland in ay joojiso xadhiga saxafiyiinta ee ay su’aalo xasaasi ah ku waydiinayaan masuuliyiinta,” ayuu yidhi Xoghayaha guud ee SJS Cabdalle Muumin.
“Waxaan sidoo kale ugu baaqaynaa Dowlad-goboleedka Koonfur-galbeed inay u abuurto warbaahinta madaxa-bannaan ka hor inta aan la gaarin doorashada la qorsheynayo. Maamullada Baydhabo waa inay garwaaqsadaan doorka muhiimka ah ee warbaahinta madaxa-bannaan ay ka ciyaarto kobcinta hufnaanta iyo isla xisaabtanka bulshada dhexdeeda,” Mudane Muumin ayaa hadalkiisa ku daray.