KHARTOUM (KAAB TV) -Wadahadallada lagu soo afjarayo dagaalka 16-ka bilood ah ee Sudan u dhexeeya ciidamada iyo xoogaga taageerada degdega ah ee RSF ayaa hore u socon doona usbuucan, ergeyga gaarka ah ee Mareykanka ayaa sheegay, in kasta oo ay yartahay calaamada labada dhinac ee ah inay raadinayaan xal nabadeed.
Ciidamada Suudaan ayaa gabi ahaanba diiday martiqaadka loo fidiyay, halka RSF ay sii waday weerarada qarashka badan ee ay ku qaadayso qeybo ka mid ah dalka, inkastoo ay soo dhaweysay hindisaha Mareykanka iyo Sacuudiga.
Ku guuldareysiga dadaallada lagu doonayo in lagu soo afjaro dagaalka ayaa sii xumeyn doona iskahorimaadka abuuray dhibaatada bini’aadantinimo ee ugu weyn adduunka, oo ka riixaya 10 milyan oo qof guryahooda iyo abuurista xaalado macluusha u eg oo dalka oo dhan ah.
“Waxaan horay ugu socon doonaa dhacdadan usbuucan. Taasi waa loo caddeeyey dhinacyada,” Tom Perriello, ergeyga gaarka ah ee Mareykanka u qaabilsan Suudaan, ayaa ka sheegay Geneva, halkaas oo wada-hadallada uu ka furmi doono Arbacada.
Khudbad la duubay Isniintii, hogaamiyaha RSF, General Mohamed Hamdan Dagalo, wuxuu ku celiyay ka qayb galka ciidamadiisa wada hadalada, isagoo sidoo kale ku dhawaaqay ciidan cusub oo ilaaliya rayidka.
“Dalku waxa uu la kulmaa xaalad burbur ah oo ay ugu wacan tahay dagaalka hadda socda, kaas oo keenay xasillooni darro amni iyo fowdo,” ayuu yidhi, isaga oo sheegay in ciidamadiisu ay ka daaleen dagaalka “dambiilayaasha”.
Goob joogayaal ayaa u sheegay wakaalada wararka ee Reuters in RSF ay ku dhibtootay in ay xakameyso dagaalyahanada aan sharciga aheyn ee ay u qoratay si ay uga sii gudubto bartamaha dalka, taas oo keeneysa in ay awood u yeelato in ay u hogaansanto xabad joojinta.
RSF ayaa sidoo kale maalmihii la soo dhaafay sii waday werarada ay ka geysaneyso Omdurman, oo u dhow caasimadda, iyada oo carruur ku dishay “goobo ammaan ah”, sida ay sheegtay Unicef, waxayna weerartay isbitaalka hooyada, sida ay dowladdu sheegtay.
Waxa ay sidoo kale ku dishay ama ku dhaawacday ugu yaraan 40 qof salaadii subax ee al-Fashir, oo ah caasimadda Waqooyiga Darfur halkaas oo dagaaladu ay sii xoogeysteen todobaadkii la soo dhaafay, sida ay sheegeen dadka u dhaqdhaqaaqa deegaanka, iyada oo doonaysa in ay ku sii adkayso qabsashadeeda galbeedka dalka.
“Intee in le’eg ayay (RSF) ka dhab tahay in laga wada xaajoodo heshiis iyo u hoggaansanaantu waa su’aal anaga iyo dadka reer Suudaan aan rabno inaan jawaab u helno,” Perriello ayaa yiri Isniintii.
Dagaal jira
Wadahadallada ayaa ah kuwii ugu dambeeyay ee dhowr dadaal oo caalami ah oo lagu soo afjarayo dagaalka, waxaana ujeeddadu tahay in lagu heshiiyo joojinta rabshadaha, gaarsiinta ballaaran ee bini’aadantinimada, iyo hab lagu kormeero laguna xaqiijiyo hirgelinta.
Madaxa ciidamada Abdelfattah al-Burhan ayaa sheegay in ficilada RSF, gaar ahaan qabsashadeeda goobaha rayidka inkastoo heshiisyo la galay sanadkii hore, ay tahay sababta ay ciidamadu u haystaan in ay ku kulmaan Switzerland.
Kadib kulan ay Perriello kula yeesheen dalka Sacuudiga dhamaadki todobaadki wafdiga ka socday Sudan ayaa ku taliyay in aan laga qeyb galin,iyado sidoo kale ay sabab uga dhigeen casuumaada ciidanka oo ka soo horjeeda dowlada Sudan iyo ka qeybgalka imaaraadka oo ciidamada iyo kuwa kale ay sheegeen in ay taageerayaan RSF. hub iyo dublamaasiyad ahaan. Imaaraadku wuu diiday arrintaas.
Laakin ilo-wareedyo dhowr ah oo dhanka militariga iyo siyaasadda ku dhow ayaa sheegaya in mawqifkoodu uu sidoo kale ujeedkiisu yahay inuu ilaaliyo midnimadooda gudaha iyo jabhadihii hore ee hogaaminaya difaaca al-Fashir.
Dhinacyada qaar ayaa dagaalka u arka dagaal jira oo ay ku raadiyaan guul toos ah, halka qaar kalena ay doonayaan in ugu yaraan ay arkaan in ciidamada ay gacanta ku hayaan ka hor wada xaajoodka, ayay ilo-wareedyadu sheegeen. Kuwa daacada u ah Madaxweynihii hore Cumar Al-Bashiir ee gudaha iyo dibadda ciidamada ayaa ku guuleystay inay ka hortagaan wadahadal kasta oo iyaga ka saaraya miiska wadahadalka.
Perriello ayaa Isniintii sheegay in xitaa haddii aysan suurtagal ahayn wadahadallo dhex dhexaadin ah oo u dhexeeya ciidamada iyo RSF, wadahadalku wuxuu socon doonaa khubaro farsamo iyo kormeerayaal, oo ay ku jiraan Midowga Afrika, UAE, iyo Masar, si loo dejiyo qorshe hawleed oo lagu soo bandhigo xisbiyada.
“Daah-furka dib u dhaca uma faa’iideen dadka Suudaan, run ahaantiina kama faa’iideen (ciidanka), laakiin taas waxaan uga tagayaa xukunkooda,” ayuu yiri.
Open in Google Translate