MUQDISHO (KAAB TV) – Goobaha badda ee caalamiga ah ee ku xeeran badda cas, waqooyiga badweynta Hindiya, gacanka cadmeed iyo bariga Afrika ayaa la kulmay lix shil oo badda ah kuwaas oo la soo sheegay intii lagu jiray usbuucii ugu dambeeyay ee April.
Tani waa marka loo eego warbixin caalami ah oo MS Risk/Price Forbes ee amniga badda taasoo muujisay in meelaha kale ee badweynta sida Gacanka Guinea iyo bariga iyo koonfurta bari ee biyaha Aasiya aysan soo sheegin wax shil ah intii u dhaxaysay Abriil 25-30.
Warbixintu waxay ka digtay in maraakiibta isaga goosha gacanka Cadmeed, Badda Cas, Badweynta Hindiya, iyo Bariga Afrika, halkaas oo ay ka hawlgalaan ciidammada badda ee caalamiga ah, ay weli halis ugu jiraan burcad-badeednimada. Maraakiibta ayaa sidoo kale la kulma khatarta ah in ay waxyeello ka soo gaarto colaadaha ka socda gobolka.
Sida laga soo xigtay la-talinta Badda Cas iyo Bab al-Mandeb Strait, “biyaha Badda Cas, Gacanka Cadmeed, Soomaaliya, Badda Carabta iyo Badweynta Hindiya ayaa weli ah meel halis badan leh waxaana lagu talinayaa in la kordhiyo feejignaanta”. Waxa ay intaa ku dartay in halista dhammaan maraakiibta ganacsiga ee ku gudba badda cas ay weli tahay mid sareysa.
“Xiisadaha gobolka ayaa sii kordhaya, weerarro dheeraad ah oo lagu qaado maraakiibta ganacsiga ee gobolka ayaa aad ugu dhow inay dhacaan toddobaadyada soo socda,” la-talinta ayaa ka digtay.
Arrintan ayaa timid ka dib markii maamulka badaha Mareykanka uu bishii March ka digay in maraakiibta ay damiyaan habkooda aqoonsiga otomaatigga ah (AIS) si ay u yareeyaan halista in la bartilmaameedsado, gaar ahaan halka halista ugu badan ee xoogagga Xuuthiyiinta.
La-talinta ayaa sidoo kale ka digtay khatarta sii socota ee Iran isku dayaysa inay si sharci darro ah u raacdo oo ay qabato maraakiibta ganacsiga ee gobolka, taas oo muujinaysa dhowr dhacdo sannadkii hore.
“Weerarada suurtagalka ah ee lagu bartilmaameedsanayo maraakiibta ganacsiga ee gobolka waxaa ka mid noqon kara in si ula kac ah loo quusiyo, waxyeello loo geysto maraakiibta ama la qabto maraakiibta; khataraha ku socda socodka nabdoon ee haadka maraakiibta; weeraro helicopter; khatarta hawada iyo khatarta dabka aan tooska ahayn ee ka imanaysa diyaaradaha aan duuliyaha lahayn, gantaalada, maraakiibta iyo gantaalada xeebaha laga soo riday; xafladaha qabsashada helikobtarrada; weerarrada farsamada yaryar iyo qabashada dhinacyada; diyaaradaha aan duuliyaha lahayn ee badda iyo miinooyinka badda; galitaanka iyo qalalka (ee Iran ama jilayaasha kale ee gobolka); Jilayaasha aan dawliga ahayn ee fuulista iyo qabashada maraakiibta (Xuuthiyiinta iyo kuwa kale ee aan dawliga ahayn); weerarrada budhcad-badeedda iyo afduubka budhcad-badeedda fadhigoodu yahay Soomaaliya,” ayay warbixintu ka digtay.
Sida uu qoray wargeyska Defenceweb, weerarrada ay kooxaha Xuutiyiinta Yemen ku qaadayaan maraakiibta ayaa sii socda toddobaad kasta, halka burcad-badeedda Soomaalida ay ka faa’idaysanayaan xaaladda Geeska Afrika oo ay isku dayo afduub ku sameeyaan.
Ciidamada badda ee Midowga Yurub ayaa sheegay in ay jiri karaan labo ama ka badan kooxaha burcadbadeedda ah ee ka howlgala xeebaha Soomaaliya, oo uu ku jiro maamul-goboleedka Puntland.