Washington—(KAAB TV) -Todobaadkii muhiimka ahaa ee qorshaha amniga Soomaaliya, ayaa wada-hadallo ka dhacay Washington iyo New York lagu muujiyey baahida degdegga ah ee loo qabo diyaar-garowga soo socda ee hawlgalka Midowga Afrika ee Soomaaliya (AUSSOM), iyadoo ay cirka isku sii shareerayso xiisadda u dhaxaysa Soomaaliya iyo Itoobiya ee ku saabsan heshiiska badda ee Itoobiya la saxeexatay Somaliland. waxay walaac ka muujisay daneeyayaasha caalamiga ah.
Soomaaliya ayaa lagu wadaa in ay go’aan ka gaarto qaabka ay noqon doonto AUSSOM-keeda soo socda ka dib marka uu dhamaado howlgalka Midowga Afrika ee hadda socda.
Xuseen Macalin oo ah la taliyaha amniga qaranka Soomaaliya ayaa sheegay in Soomaaliya ay ku adkeyd mowqifkeeda ku aadan ka qeyb galka ciidamada Itoobiya ee howlgalka cusub.
“Soomaaliya uma tixgalinayso in ciidamada Itoobiya ay qayb ka noqdaan howlgalka cusub haddii aysan ka bixin heshiiskii sharci-darrada ahaa ee is-afgaradka ahaa ee ay la saxiixdeen Somaliland horraantii sannadkan,” Macallin ayaa sidaas ku sheegay wareysi uu siiyay VOA-da Somali Khamiista.
Heshiiskan is-afgaradka ah ee muranka dhaliyay, sidoo kalena loo yaqaanno Is-afgarad, waxa uu sii kordhiyey xurguftii u dhaxaysay labada dal ee jaarka ah, taas oo Itoobiya u ogolaatay in ay hesho 20 KM oo ka mid ah xeebaha Badda Cas, si ay u hesho aqoonsi madax-bannaanida Somaliland.
Soomaaliya waxay u aragtaa heshiiskii is-afgaradka ahaa ee la saxiixay bishii Janaayo inuu xad-gudub ku yahay madax-banaanideeda iyo madax-bannaanida dhuleed, taasoo horseeday khilaaf diblumaasiyadeed oo ay ka mid yihiin in Muqdisho laga ceyriyo safiirkii Itoobiya ee Muqdisho iyo ku hanjabay in laga saarayo kumannaanka ciidamada Itoobiya ee ku sugan qeybo ka mid ah Koonfurta iyo Bartamaha. gobolada dalka.
Inkastoo labada wareeg ee wadahadalka Turkiga ay dhexdhexaadinayeen aysan wax natiijo ah kasoo bixin, haddana wasiiru dowlaha arrimaha dibadda Soomaaliya Cali Cumar Balcad ayaa ku adkeysanaya in wada hadal wax ku ool ah uu ku xiran yahay wax ka qabashada arrimaha ku xadgudubka madax banaanida Soomaaliya iyo soo celinta kalsoonida.
“Marka hore waxaa loo baahan yahay in la xaliyo arrinta ku saabsan ku xadgudubka madax-banaanideena, marka labaadna aan soo celinno kalsoonidii iyo xiriirkii diblomaasiyadeed ee naga dhexeeyay, ka dibna waxaa imaanaysa in gorgortan laga galo rabitaanka Itoobiya ee ah in ay hesho baddeenna iyo dekedaheenna,” ayuu yiri Balcad oo wareysi siiyay VOA-da. Soomaali.
Qaramada Midoobay waxay ku baaqaysaa in xal diblumaasiyadeed la gaaro
Magaalada New York ee dalka Mareykanka, Golaha Ammaanka ee Qaramada Midoobay ayaa Khamiistii ka hadlay xaaladda ammaan ee Soomaaliya, isagoo ku nuux-nuux saday in si deg deg ah loo dhameystiro qorshaha howlgalka cusub ee xasilinta Midowga Afrika.
Intii ay socotay doodda ayaa waxaa laga soo saaray walaac ku saabsan xiisadda sii xumaaneysa ee u dhaxeysa Soomaaliya iyo Itoobiya, iyadoo James Swan oo ah ku simaha ergeyga gaarka ah ee xoghayaha guud uu ku booriyay labada dowladood in ay raadiyaan xal diblomaasiyadeed oo waafaqsan sharciga caalamiga ah.
Danjire Robert Wood, oo ah wakiilka beddelka ee Mareykanka u qaabilsan arrimaha siyaasadda gaarka ah, ayaa ku nuux-nuux saday dareenkan, isagoo muujiyay saameynta xun ee xiisadaha sii kordhaya ee amniga gobolka.
“Saaxiibayaal, waxaan aad uga walaacsanahay xiisadda sii kordheysa ee u dhexeysa Itoobiya iyo Soomaaliya iyo saameynta xun ee ay ku leedahay danaha amniga ee la wadaago,” ayuu yiri Wood.
Wadahadallo ka dhacay magaalada Washington todobaadkan, mas’uuliyiinta Soomaaliya, oo ay weheliyaan wakiillo ka kala socday Mareykanka, Qatar, Turkiga, Imaaraadka Carabta iyo UK, waxay ku nuuxnuuxsadeen sida degdegga ah ee loo dhammaystirayo ikhtiyaarrada maalgelinta ee howlgalka cusub ee nabad ilaalinta.
Macallinka Soomaaliyeed ayaa ku celiyay sida ay saaxiibada caalamku uga go’an tahay inay taageeraan amniga, xasilloonida iyo madax-bannaanida Soomaaliya.
“La-hawlgalayaashu waxay dib u xaqiijiyeen taageerada hagar la’aanta ah ee ay u hayaan dawladda federaalka ah ee Soomaaliya dadaalka ay ugu jirto sidii ay u heli lahayd xasilloonida iyo amniga guud ahaan dalka,” ayuu yidhi.
Itoobiya oo beenisay eedeymaha Soomaaliya
Wasiirka arrimaha dibadda ee Soomaaliya Axmed Macallin Fiqi oo warbixin kooban siiyay golaha ammaanka ee Qaramada Midoobay ayaa ku eedeeyay Itoobiya in dagaalka ay kula jirto argagixisada ay marmarsiiyo uga dhiganayso dhul ballaarsi.
“Aan caddeeyo, sheegashada ah in Itoobiya ay Soomaaliya u joogto la dagaalanka Argagaxisada, waa qiil ay ku doonayso inay ku darsato,” ayuu yiri Fiqi oo intaas ku daray in saddexdii bilood ee la soo dhaafay ay Soomaaliya qabatay saddex hub oo sharci-darro ah oo laga keenay Itoobiya, taasoo sii hurinaysa colaadaha gudaha, awoodna u siinaysa kooxaha xag-jirka ah. .
“Falalkaas waxaan ugu yeernaa kuwo si cad ugu xad-gudbay madax-bannaanida Soomaaliya,” ayuu yiri.
Itoobiya ayaa si joogto ah u beenin jirtay eedaha ay Soomaaliya u soo jeedisay Itoobiya oo ay ku jirto ujeedka ay ka lahayd heshiiskii Is-afgaradka ee ay la saxeexdeen Somaliland.
Intii lagu guda jiray shirkii golaha guud ee Qaramada Midoobay ee bishii hore, wasiirka arrimaha dibadda Itoobiya Taye Atske-Selassie ayaa sheegay in dalkiisa uusan wax lug ah ku lahayn eedeymaha Soomaaliya.
“Heshiiska is-faham ee Itoobiya la gashay Somaliland waxa uu ku salaysan yahay siyaasadda Soomaaliya ka jirta,” ayuu yidhi.
“Ujeedkayagu waa kobac iyo barwaaqo la wadaago gobolka, heshiisyo kuwan la mid ah ayaa lagu soo gabagabeeyay dowlado kale, mana jirto sabab ay dowladda Soomaaliya u hurin karto colaado sida muuqata ay ku dooneyso in lagu daboolo xurguf siyaasadeed oo gudaha ah,” ayuu raaciyay. “Sidaa darteed waan diiday eedeymaha aan sal iyo raadka lahayn ee dalkayga loo jeediyay.”