Muqdisho (KAAB TV) – Wasaaradda Maaliyadda Xukuumadda Federaalka Soomaaliya ayaa shaaca ka qaaday in laga bilaabo 18-ka bishan Agoosto dhamaan ganacsatada dalka looga baahan yahay in ay dhaqan galiyaan canshuurta iibka ah ee badeecadaha iyo adeegyada 5% ah. Awaamiirta cusub ee canshuuraha ayaa qeyb ka ah hindisaha ballaaran ee dowladda ee lagu casriyeynayo nidaamka aruurinta canshuurta iibka iyo kor u qaadista dakhliga gudaha.
Sida ay sheegtay Wasaaraddu, tallaabadan ayaa muhiim u ah dadaalka Soomaaliya ay ugu jirto in ay gaarto isku filnaansho maaliyadeed iyo in la dhimo ku tiirsanaanta deeqaha dibadda. Dakhliga laga soo ururiyo cashuurtan waxa loo marin doonaa maalgelinta “adeegyada bulshada ee muhiimka ah, oo ay ku jiraan bixinta mushaharka shaqaalaha dawladda iyo ciidamada dalka”.
War-saxaafadeed ay Wasaaraddu soo saartay ayay ku iftiimisay inay dhawaan ku guulaysatay inay bixiso mushaharka 6,000 oo macalimiin ah oo ay shaqaynayeen labadii sannadood ee u dambeeyay, waxaanay taasi ku tilmaantay guul weyn oo dhinaca madax-bannaanida maaliyadda ah. Wasaaraddu waxay u aragtaa hirgelinta canshuurta iibka inay tahay tallaabo lagama maarmaan ah si loo hubiyo in dowladdu ay sii wadi karto bixinta adeegyada muhiimka ah iyo maalgashiga horumarinta kaabayaasha dhaqaalaha.
Sidoo kale, Wasaaradda Maaliyaddu waxay ku nuuxnuuxsatay muhiimadda ay leedahay daah-furnaanta iyo isla-xisaabtanka hannaanka cashuur ururinta, iyadoo u xaqiijisay muwaadiniinta in cashuuraha la qaado si toos ah loogu shubi doono khasnada dawladda. Wasaaraddu waxay higsaneysaa in ay dhisto dhaqaale xooggan, isku filan oo sii wadi kara himilooyinka horumarineed ee Soomaaliya iyada oo aan si xad dhaaf ah loogu tiirsaneyn deeqaha dibadda.
Si kastaba ha ahaatee, dhaqangelinta canshuurta iibka ayaa dood ka dhex dhalisay xildhibaanada baarlamaanka iyo mas’uuliyiinta kale, iyadoo qaarkood ay walaac ka muujiyeen culeyska ka iman kara macaamiisha. Dadka dhaleeceeya ayaa ku doodaya in qarashka dheeriga ah uu culeys ku keeni karo shacabka Soomaaliyeed ee markii horeba la daalaa dhacayay, gaar ahaan iyadoo isticmaalayaashu ay hadda bixinayaan $5 dheeraad ah 100-kii dollar ee la kharash gareeyay.
Iyadoo laga jawaabayo walaacaasi, waxa ay masuuliyiinta qaarkood ka codsadeen in xukuumaddu dib u dhigto hirgelinta cashuuraha, iyagoo ku dooday inay saamayn xun ku yeelan karto dhaqaalaha iyo nolosha muwaadiniinta. Iyadoo ay taasi jirto, ayaa Wasaaradda Maaliyaddu waxay uga digtay ganacsatada in haddii ay ku guuldareystaan fulinta canshuurtaasi ay ka dhalan doonto ciqaabo ay ka mid tahay in canshuurta laga jaro dakhliga ka soo xarooda iibka.