MUQDISHO (KAAB TV) – Iyada oo laga jawaabayo daacuunka ba’an ee ka dillaacay Soomaaliya, Isku-duwaha Gargaarka Degdegga ah Martin Griffiths ayaa u qoondeeyay US$2 milyan oo doolar Sanduuqa Waxqabadka Degdegga ah ee Dhexe (CERF). Maalgelintan degdegga ah ayaa ujeeddadeedu tahay in wax looga qabto “dhibaatada caafimaad ee sii kordhaysa” taas oo lagu arkay in ka badan 10,000 oo xaaladood iyo 120 dhimasho ah oo laga soo sheegay toddoba gobol tan iyo Janaayo, sida ay sheegtay Ururka Caafimaadka Adduunka (WHO).
Cudurka dillaacay waxaa uga sii daray saameynta haraaga abaarta taariikhiga ah ee 3-da sano ee La Niña ee 2023, oo ay weheliso daadad ba’an oo hal-qarnigii hal mar ah oo ay sababtay El Niño horraantii sanadkan. Dhibaatooyinkan cimilada ayaa si weyn uga qayb qaatay fiditaanka shuban biyoodka iyo daacuunka. Roobabka xilliga Guga ee hadda da’aya iyo daadad, kuwaas oo la filayo in ay saameeyaan ugu yaraan 770,000 oo qof dhammaadka xilli-ciyaareedka, ayaa sidoo kale waxyeello u geystay ilihii biyaha iyo tas-hiilaadka fayadhowrka, taas oo uga sii daraysa dillaaca.
Qoondaynta CERF waxa ay ku wajahan tahay “taageeridda hay’adaha Qaramada Midoobay iyo la-hawlgalayaashooda si ay gargaar naf-badbaadin ah u gaarsiiyaan 60,000 oo qof oo ku nool gobollada Puntland iyo Bartamaha Koonfurta.” Xafiiska Qaramada Midoobay ee isku xirka gargaarka bini’aadantinimo ee Soomaaliya (OCHA) ayaa yiri. Gargaarka ayaa diiradda lagu saari doonaa waxqabadyada muhiimka ah ee caafimaadka, iyo sidoo kale hagaajinta adeegyada biyaha, fayadhowrka, iyo nadaafadda (WASH) si loo yareeyo fiditaanka daacuunka iyo in gurmad degdeg ah loo fidiyo bulshooyinka uu saameeyay.
“Qaybtan ma ahan oo keliya badbaadinta nolosha; waxay ku saabsan tahay ka hortagga faafitaanka daacuunka ee xitaa bulshooyin badan,” ayuu yiri Griffiths. Lacagtu waxay awood u siin doontaa jawaab celin dhamaystiran si loo xakameeyo dillaaca oo wax looga qabto baahiyaha degdegga ah ee ka dhashay xaaladda degdegga ah ee caafimaadka dadweynaha.
Iyadoo ay jiraan dadaalladaas, ayaa haddana qorshaha ballaaran ee Baahiyaha Bani’aadminimo iyo ka jawaabista Soomaaliya, kaasoo lagu raadinayo US$1.6 bilyan si loogu gargaaro 5.2 milyan oo qof, ayaa weli ah mid aad u liidata oo ah 20 boqolkiiba oo keliya. Qaramada Midoobay ayaa ku baaqday in la kordhiyo taageerada caalamiga ah si loo daboolo baahiyaha bini’aadantinimo ee sii kordhaya ee ay horseedaan jahawareerka cimilada iyo arrimo kale oo is biirsaday.
Iyadoo Soomaaliya ay la dagaalamayso cudurka daacuunka ee dillaacay, maalgelin degdeg ah oo joogto ah ayaa lama huraan u ah taageeridda dadaallada caafimaadka, fayadhowrka, iyo nadaafadda ee lagama maarmaanka u ah ilaalinta dadka nugul iyo xasilinta gobolka.