MUQDISHO (Kaab TV) – Dowladda Federaalka Soomaaliya ayaa ku hanjabtay inay tallaabo ka qaadi doonto Imaaraadka Carabta (UAE) kadib markii Madaxweynaha Somaliland, Cabdiraxmaan Cirro, martiqaad rasmi ah ka helay Shirweynaha Dowladaha Adduunka ee ka dhacay Dubai.
“Waa run in Somaliland ay tabasho qabto, waxaana dooneynaa in aan xallino khilaafaadka jira annaga oo adeegsaneyna wadahadal,” ayuu yiri Wasiirka Arrimaha Dibadda ee Soomaaliya, Axmed Macallin Fiqi, isagoo adkeeyay mowqifka Muqdisho ee ah in Somaliland ay weli ka tirsan tahay Soomaaliya.
Horaantii bishan, Madaxweynaha Somaliland, Cabdiraxmaan Cabdillaahi Cirro, wuxuu fursad weyn ka helay shirkii Dowladaha Adduunka ee Dubai, halkaas oo uu uga hadlay baaqiisa ku aaddan in Somaliland loo aqoonsado dal madax-bannaan.
Markii hore, Dowladda Soomaaliya waxay iska indhatirtay booqashadiisa, iyada oo u dhigeysay safarrada ay madaxda dowlad goboleedyada kale ku tagaan wadamada dibadda.
Si kastaba ha ahaatee, Wasiirka Arrimaha Dibadda Fiqi ayaa hadda caddeeyay in Muqdisho aysan aqbali doonin waxa ay u aragto faragelin lagu sameynayo madax-bannaanida dhuleed ee Soomaaliya.
“Soomaaliya ma aqbali doonto faragelin,” ayuu yiri Fiqi, isagoo xusay in dowladda Soomaaliya ay qaadeyso tallaabooyin ay uga jawaabeyso xiriirka kala dhexeeya Imaaraadka Carabta.
Si kastaba ha ahaatee, lama caddeyn tallaabooyinka rasmiga ah ee Muqdisho qaadi doonto.
Ol’olaha Aqoonsiga Somaliland
Booqashadan uu Madaxweynaha Somaliland ku tegay Imaaraadka—oo ahayd safarkiisii ugu horreeyay ee dibadda tan iyo markii la doortay—waxay kicisay xiisad diblomaasiyadeed oo u dhexeysa Muqdisho iyo Abu Dhabi.
Sida la sheegay, Madaxweyne Cirro waxaa si heer sare ah loogu soo dhaweeyay Imaaraadka, taasoo loo arkay tallaabo Imaaraadku ku wiiqayo madaxbannaanida dhuleed ee Soomaaliya.
Intii uu ku sugnaa shirweynaha Dubai, Cirro wuxuu la hadlay wufuud ka socotay in ka badan 30 dowladood, isaga oo xusay muhiimadda istiraatiijiyadeed iyo nidaamka maamul ee Somaliland, oo uu ku sheegay inuu mudan yahay aqoonsi caalami ah.
Wuxuu sidoo kale ka qeyb galay dood uu la yeeshay Suldaan Axmed bin Sulayem, Guddoomiyaha iyo Madaxa Fulinta ee DP World, oo gacanta ku haya 51% dekedda Berbera—mashruuc muhiim ah oo xoojinaya xiriirka Imaaraadka iyo Somaliland.
Intii uu ka hadlayay aqoonsiga caalamiga ah, Cirro wuxuu carrabka ku adkeeyay in ay jiraan xiriirro dhow oo Somaliland la leedahay dalal ay ka mid yihiin Maraykanka iyo Ingiriiska.
“Waan rajeynaynaa in beesha caalamka ay aqoonsato madax-bannaanida Somaliland, maadaama aan leenahay nidaam dimuqraadi ah,” ayuu yiri Cirro.
“Waan rajeynaynaa in Maraykanku noqdo dalkii ugu horreeyay ee aqoonsada Somaliland,” ayuu sii raaciyay, isagoo xusayay suurtagalnimada in maamulka Donald Trump uu aqoonsado Somaliland haddii uu mar kale xilka qabto.
Xiriirka Muqdisho Iyo Imaaraadka Oo Sii Xumaanaya
Xiriirka Soomaaliya iyo Imaaraadka Carabta wuxuu gaadhay heerkii ugu xumaa sanadihii la soo dhaafay, iyadoo Abu Dhabi ay xoojisay xiriirka tooska ah ee ay la leedahay Somaliland iyo Puntland—labadaas gobol oo sii fogaanaya xukuumadda dhexe ee Muqdisho.
Ilaa iyo hadda, dowladda Soomaaliya ma caddeyn tallaabooyinka ay qaadi doonto, balse digniinteeda ayaa muujineysa khilaaf diblomaasiyadeed oo sii xoogeysanaya, maadaama Somaliland ay sii wadato dadaalkeeda ku aaddan aqoonsi caalami ah.