Nairobi (KAAB TV) – Ilaa 74.9 milyan oo qof oo ku nool gobolka Geeska Afrika ayaa ah kuwo ay haysato cunto yari aad u daran, waxayna u baahan yihiin gargaar bini’aadantinimo oo degdeg ah, sida lagu sheegay warbixin ay soo saareen Arbacadii hay’adda cuntada iyo beeraha ee Qaramada Midoobay (FAO) iyo urur goboleedka IGAD. IGAD), oo ah urur-goboleedka Bariga Afrika.
Labadan hay’adood ayaa sheegay in 46.8 milyan oo qof ay ka soo jeedaan toddobo ka mid ah siddeedda waddan ee IGAD. Kuwaas oo kala ah Djibouti, Kenya, Somalia, South Sudan, Tanzania, Sudan iyo Uganda. Inta soo hartay waa Burundi, Jamhuuriyadda Bartamaha Afrika (CAR) iyo Jamhuuriyadda Dimuqraadiga ah ee Congo (DRC).
Warbixintu waxa ay sheegtay in kororka tirada dadka ay cunto yaridu hayso ee gobolka oo bishii February ahayd 58.1 milyan ay sabab u tahay daadad ka dhashay roobab mahiigaan ah.
“Roobabka mahiigaanka ah ee da’ay dabayaaqadii bishii March ilaa April waxay horseedeen daadad aad u daran, gaar ahaan Kenya, Soomaaliya, Burundi iyo Tanzania, kuwaas oo sababay khasaare naf iyo maalba leh, boqolaal kun oo qofna way ku barakaceen, waxaana burburay dhul beereedyo iyo kaabayaashii dhaqaalaha ee muhiimka ahaa sida waddooyinka, buundooyinka iyo biyo-xireenno,” ayay ku yiraahdeen warbixin bishii Abriil.
“Inkasta oo ay korodhay wax-soo-saarka beeraha qaybo ka mid ah gobolka taas oo ay sabab u tahay roobabka oo xoojiyey, heerarka cunto yarida ba’an ee kordhay ayaa laga yaabaa inay ka dhacaan meelaha ay sida daran u saameeyeen,” ayay hay’adaha sheegeen.
Waxay arkeen in xaaladda nafaqeynta ee guud ahaan gobolku ay weli tahay mid khuseeya, oo ay ugu badan tahay colaadaha, barakaca, cunno yarida, cudurrada faafa iyo xaaladaha biyaha oo liita, nadaafadda iyo fayadhowrka.
Dadka ugu badan ee aan haysan cunto yari (20.4 milyan) ayaa ku sugan DRC, waxaana ku xiga Suudaan 12.8 milyan iyo Koonfurta Suudaan oo 4.6 milyan ah, sida ay sheegeen FAO iyo IGAD. “Xaaladda nafaqeynta ee Suudaan si degdeg ah ayay uga sii daraysaa, waxaana calaamad u ah koror naxdin leh oo ku saabsan xaaladaha nafaqo-xumada ba’an, xitaa iyadoo qaybo ka mid ah dalka ay wajahayaan khatar sii kordheysa oo macluul ah,” ayaa lagu yiri warbixinta.
Waxay intaas ku dartay in marka laga reebo dhibaatada cuntada, gobolka Geeska Afrika uu sidoo kale la tacaalayo cudurro kala duwan oo ay ka mid yihiin daacuunka, duumada, jadeecada, dengue, qandhada jaalaha ah, iyo dabaysha, iyada oo xaalado qoyan oo aan caadi ahayn lagu arkay inta badan qaybaha gobolku wuxuu sare u qaaday khatarta cudurrada ka dhasha biyaha iyo faleebada ka dhasha fatahaadda.
Geeska Afrika ayaa la filayaa in ay roobab badan ka da’aan inta u dhexeysa bilaha June ilaa Sebtembar, sida ay saadaalisay xarunta saadaasha cimilada ee IGAD.
Sida laga soo xigtay xafiiska Qaramada Midoobay ee isku xirka arrimaha bini’aadantinimada (OCHA), ilaa 473 qof ayaa ku naf waayay Itoobiya, Kenya, Soomaaliya, Uganda, Burundi, iyo Tanzania daadad ka dhashay bilihii March iyo April, iyadoo roobabku ay saameeyeen in ka badan 1.6 milyan oo qof. dadka deegaanka.